Programma van NVBV Webinar 'Het Gezonde tafelgesprek'

Marten Valk gaat in gesprek met deskundige op het gebied van gezondheid en comfort in gebouwen. Marten is werkzaam als docent Bouwkunde bij Avans Hogeschool en met zijn eigen onderneming Valkwerk zet hij de mens centraal en wil hij de bouwwereld verderbrengen.  Daarnaast is hij actief bij NVBV binnen de activiteitencommissie.

Machteld Huber is van oorsprong huisarts. Tijdens eigen ervaring met ziekte ontdekte ze dat zij haar herstel actief en positief kon beïnvloeden. Ze besloot meer aandacht te richten op ‘gezondheidsbevordering’. Enerzijds werd zij onderzoeker en anderzijds ging ze werken met ernstig beschadigde mensen. Zij ontwikkelde een nieuw begrip van gezondheid. Dit werkte zij uit tot het begrip ‘Positieve Gezondheid’ met 6 dimensies. In 2014 promoveerde zij hierop.

Toen een krantenartikel heel veel reacties bleek op te roepen, richtte zij het Institute for Positive Health op. Inmiddels Is Positieve Gezondheid een centraal thema in de Landelijke Nota Gezondheidsbeleid van VWS en wordt Positieve Gezondheid steeds meer geïntegreerd in de zorg, in het bedrijfsleven en ook op scholen. 

Tijdens haar presentatie licht Machteld de achtergrond van het begrip Positieve Gezondheid toe en geeft voorbeelden van hoe het inmiddels op diverse terreinen in de praktijk gebruikt wordt.

Iris Bakker is aan de TU Delft gepromoveerd op de relatie tussen kennisproductiviteit en de fysieke omgeving. Haar focus op het sensorisch informatie systeem en analyse hoe mensen de omgeving ervaren met de natuur als leermeester. Haar adviesbureau Levenswerken richt zich op de vitaliserende en productieve leer-, werk- en leefomgeving. Daarnaast is ze mede oprichter van De Verbeeldingstuin, een oase van planten, bouwsels en kunst die gelieerd is aan Stichting Wortel. 

Tijdens haar presentatie richt ze zich op hoe gebouwen de mens ondersteunen bij zijn behoeften. Die behoeften zijn niet ingewikkeld: elk mens ervaart ze met al zijn zintuigen. Die zintuigen helpen de mens vervolgens om de Zin te vinden. Wat zou het wonderschoon zijn als gebouwen de mens daarin zouden kunnen ondersteunen.

Gebouwen komen efficiënt en kosteneffectief tot stand. In deze systeemwereld voert de kwantitatieve invalshoek de regie, terwijl de kwalitatieve aspecten minder serieus worden genomen. We noemen ze zelfs ‘soft’. Zo leggen we ook meer de focus op ‘kwanti-tijd’ dan op ‘kwali-tijd’. Snelbeton wint het van de geknipte voeg. Transportkosten zijn geminimaliseerd mede dankzij een slimme maatvoering. De vraag is echter of die maatvoering wel past bij de menselijke maat. Het woord ‘maat’ is etymologisch gebaseerd op de naam van de Egyptische godin Maät die bepaalde wat goed was, harmonisch, natuurlijk en ethisch. ‘Maat’ vormt daarmee meer dan alleen een kwantitatieve maatstaf. Daarnaast volgen we trends. Zo heeft 1 op de 3 Nederlanders een Boeddhabeeld maar 90 % weet niet wat de betekenis is. We volgen zo trend op trend, van zitkuil tot tiny house van Boeddhabeeld tot hardgebakken grijze tegels. Maar elk mens is een levenslustig, origineel en kleurrijk wezen dat maar al te graag een ‘wezenlijke’ invulling zou willen geven aan zijn leven. Dat kan het beste als die mens zich zelf kan zijn. We zien echter gebouwen die op een rigide manier die levenslustige en sprankelende mens omkaderen. We zien kleurloze gebouwen met vooral het RAL 9010 wit, zwarte kozijnen, vlakke grijze betegeling om de schoonmaakkosten te drukken, ruimtes met verarmde ruimteverhoudingen, stoffige kunstplanten of zelfs dode planten tot donkere inpandige vergaderplekken. Wat zou het kansrijk zijn als we zuiver focussen op humaniteit, op basis van inzicht in de lichamelijke, psychologische en mentale behoeften van het menselijke wezen.

Thijs Asselbergs is hoogleraar bij de faculteit Bouwkunde aan de TU Delft en zelfstandig architect in Amsterdam. Hij studeerde architectuur aan de Technische Universiteit Delft en was een van de oprichters van de items design magazine en de internationale afstudeerprijs Archiprix. Als architect is hij verbinder en strateeg. Als hoogleraar leidt hij een groep studenten en docenten die gefascineerd zijn door de innovatieve kracht van technologie in de architectuur: INTECTURE©. Thijs gelooft in synergie als drijvende kracht tussen de disciplines natuurkunde, constructie en ontwerpen, maar ook tussen onderzoeker, ontwerper, bouwer en gebruiker. In dit voortdurend veranderende landschap verandert ook de rol van de architect. Vanuit zijn functie aan de TU Delft en als praktiserend architect daagt Thijs in het programma de nieuwe architect uit om te reageren en zich voor te bereiden op hun nieuwe rol in de architectuur. 

Zodra we een schil maken ontstaat een verschil tussen binnen en buiten en volgen tal van uitdagingen hoe om te gaan met (zon)licht, ventilatie, vocht, temperatuur, geluid en noem zo maar op. Als ontwerpers zijn we daarom telkens op zoek naar zappi ®, het materiaal dat alles kan. Wat is daar voor nodig en hoe kunnen we ruimten zo ontwerpen opdat iedereen zich comfortabel voelt en we tegelijkertijd circulariteit bevorderen? Op welke wijze kan een geïndustrialiseerd bouwproces hier een positieve bijdrage aan leveren?

Dr. ir. Atze Boerstra is managing director van bba binnenmilieu, hoogleraar Building Services Innovation bij de TU Delft, partner bij DGMR & vice-president van REHVA, de Europese Federatie van verwarmings-, ventilatie- en airconditioningsassociaties). Hij is gespecialiseerd in binnenluchtkwaliteit, thermisch binnenklimaat, installatietechniek en gezond bouwen. 

Bij bba binnenmilieu (een bureau dat hij zelf in 1996 oprichtte) combineert hij zijn passie met bba’s kernvisie: door de gebouwgebruiker centraal te stellen zorgen voor een gezonde en comfortabele werk- en leefomgeving. Binnen bba houdt Atze zich voornamelijk bezig met R&D en de bijzondere projecten (‘specials’).

Ook heeft hij zitting in verschillende (inter)nationale advies- en normcommissies (bijvoorbeeld bij CEN) en publiceert hij regelmatig in vakbladen en wetenschappelijke journals. 

De sprekers gaan met elkaar in gesprek over gezondheid, comfort en de rol van de bouwfysicus. Het gesprek wordt geleidt door Marten Valk. Hoe verhouden gezondheid en comfort zich tot elkaar, waar komt dit vandaan en hoe wenselijk is dit?